Domy na naszych terenach zwykle zamieszkiwała jedna, bądź dwie rodziny. Zazwyczaj były one wielopokoleniowe. Na budynek mieszkalny składały się sień i 2 lub 3 izby, z których jedna stanowiła kuchnię. W kuchni zazwyczaj znajdowało się także łóżko jednego z domowników. Dodatkowym pomieszczeniem była komora – nieocieplona część domu, bez otworów okiennych, którą przeznaczano na przechowywanie żywności. Części, które obecnie znajdują się w mieszkaniach, kiedyś usytuowane były na zewnątrz domu – mowa tu o piwnicy (niegdyś nazywanej na tych terenach jamą – była to bowiem po prostu jama w ziemi, zaopatrzona w drzwi wejściowe) oraz „wychodek”, stanowiący toaletę.
Głównym punktem domu, wokół którego toczyło się życie rodziny była (i do dziś jest) kuchnia. Najważniejszym wyposażeniem kuchni, a zarazem całego domu, był piec chlebowy. Pierwotnie był budowany z gliny, potem także z cegły palonej1. Używany był do gotowania, oraz ogrzewania domu. Posiadał również tylną, niską część, tak zwany „zapiecek”. Często wykładano go słomą i kocami, i tak przygotowany stanowił podgrzewane łóżko, dla najstarzej osoby z rodziny. Oprócz pieca w kuchni znajdował się stół, przy którym wykonywano wszelkie siedzące prace, oraz spożywano posiłki. Dookoła stołu ustawione były ławy – drewniane, szerokie siedziska, na których w nocy mogły sypiać dzieci. Popularne u nas były tak zwane sofy – ławy z oparciem i wysuwanym na noc siedziskiem, w które wkładano siennik (materiał wypełniony ubitą słomą). W każdym domu, nad stołem umieszczano święte obrazy, przedstawiające Jezusa Chrystusa oraz Matkę Boską. Była to część „sacrum” inaczej nazywana „świętym kątkiem”1. Miejsce pod obrazami należało do gospodarzy domu – było nimi małżeństwo, które obecnie wykonywało największą część pracy domowej (czyli niekoniecznie najstarsi z rodu). W kuchni znajdowały się naturalnie naczynia, wykonane z gliny, drewna, metalu i wikliny bądź łyka. Najważniejsze z nich dotyczyły wypieku chleba: dzieża, w której znajdował się zakwas i wyrabiano chleb, czy kociuba – drewniana łopata, którą wkładano i wyjmowano chleb z pieca. Ponieważ jedzenie od podstaw wykonywano w domu, w każdym znajdowały się również żarna, do mielenia mąki, oraz maselnice do wyrabiania masła. Posiłki przez bardzo długi czas spożywano z jednej misy, jedynie bogatsze domy posiadały zastawę stołową, która najczęściej była tylko ustawiona na półce, a nie używana.
W kuchni i izbach znajdowały się drewniane łóżka, wyścielone siennikami oraz skrzynie, w których przechowywano ubrania i pościele. W późniejszych czasach ustawiano także kredensy, komody i szafy. Dodatkowymi narzędziami, wykorzystywanymi w domu, były te używane do dbania o ubiór: balie, kijanki i tary do prania ubrań, maglownica i żelazko, a także krosna, wrzeciona, kołowrotki i inne przybory to tworzenia ubrań.
Wyposażenie i wnętrze domu było przede wszystkim funkcjonalne. Ze względu na biedę, nie posiadano zbyt dużej ilości przedmiotów, a o te, które były w domu dbano i użytkowano regularnie. Większość przedmiotów była wykonana z naturalnych materiałów – przede wszystkim drewna, gliny, wikliny i łyka. Niewielki procent sprzętów stanowiły elementy metalowe i szklane.
1T. Czerwiński, Ocalić o zapomnienia, Wyposażenie domu wiejskiego w Polsce, Warszawa, 2009