Youthfolklore

Regionalne potrawy

Region nasz jest jednym z najuboższych w Polsce i odzwierciedla się to w lokalnej kuchni. Niegdyś spożywano tutaj bardzo mało mięsa – przeznaczone ono było jedynie na największe święta w roku – Wielkanoc, Boże Narodzenie, ślub i tym podobne. Podstawą wyżywienia była kasza gryczana, mąka żytnia, ziemniaki, warzywa – zwłaszcza kapusta, ogórki, chrzan i cebula a także mleko i jajka. Z mleka tworzono ser biały, masło i zsiadłe mleko. Jadano przede wszystkim sezonowo – zgodnie z rytmem natury.

Typowymi dla naszego regionu są pierogi gotowane. Przygotowuje się na nie ciasto, które wypełnia się różnymi nadzieniami: z ziemniaków i sera białego z cebulą, kaszy gryczanej z serem, bądź farszem owocowym (z jagód leśnych lub truskawek). Współcześnie popularne są również pierogi z nadzieniem mięsnym bądź szpinakiem. Po przygotowaniu pierogów gotuje się je partiami w osolonej wodzie.

W piekarniach na naszym terenie można znaleźć wiele tradycyjnych produktów. Popularne są pierożki pieczone. Farsz tutaj może stanowić także kasza gryczana z serem, ale również kapusta z grzybami, mięso bądź soczewica1. Innym popularnym regionalnym wypiekiem są cebularze – drożdżowe placki, zapieczone z cebulą i makiem. Mniej popularnym, choć bardzo dobrym wypiekiem jest kaszak – pieczony w blaszce chlebowej, wykonany z kaszy gryczanej i ziemniaków, mocno przyprawiony pieprzem.

Tradycyjne obiady były u nas bardzo proste. Często jedzono zupę i drugie danie. W niedzielę gotowano rosół – wywar z mięs (najczęściej drobiu) i warzyw, na którym drugiego dnia gotowano inną zupę. W kolejne dni tygodnia zupa już najczęściej była gotowana bez dodatku mięsa. Zupy nazywano zgodnie z przewarzającym warzywem: pomidorowa, ogórkowa (przygotowana z kiszonych ogórków), dyniowa, brokułowa, kalafiorowa, kapuśniak, jarzynowa (z różnych warzyw). Charakterystycznymi zupami są barszcze: barszcz czerwony (z buraków), barszcz ukraiński (z buraków, z dodatkiem kapusty i fasoli), barszcz biały – przygotowany na zakwasie pszennym i żurek – na zakwasie żytnim. Jako drugie danie jadano na przykład kaszę gryczaną ze śmietaną, ziemniaki z kwaśnym mlekiem, bądź kapustę z grochem czy grzybami. Popularne były także podpłomyki – placki pieczone bezpośrednio na blasze pieca chlebowego, jedzone z masłem i czosnkiem. Na większe okazje przygotowywano bardziej wymagające dania. Do typowych należy tu bigos, którego podstawą jest kapusta, grzyby i różne rodzaje mięsa czy gołąbki – zawinięty w liście kapusty farsz z ryżu i mielonego mięsa, w sosie pomidorowym. Do picia w okresie letnim przygotowywano codziennie kompoty – wywary z sezonowych owoców.

Ważną część kuchni stanowiło przetwórstwo. Był to sposób konserwacji żywności na zimę. W każdym domu przygotowywano dżemy i soki z miejscowych owoców, czyli jabłek, gruszek, śliwek, truskawek, malin, wiśni, czereśni, agrestu, porzeczek. Kiszono również warzywa – przede wszystkim kapustę (z dodatkiem marchwi) oraz ogórki. Paprykę oraz grzyby zamykało się w słoikach z zalewą octową. Przygotowywano także chrzan tarty i ćwikłę (chrzan zmieszany z burakami). Ważną część przetwórstwa stanowiły nalewki – owocowe bądź ziołowe alkoholowe napoje, używane głównie w celach leczniczych. Do dziś w wielu domach przygotowuje się tradycyjne przetwory, gdyż miejscowa ludność uważa, że są one dużo lepsze od tych, zakupionych w sklepach.

1M. Jaszak, R. Mazurek, Kulinarne wędrówki, Lubelskie smaki życia, Lublin, 2017