Πολλά, πολλά χρόνια πριν, ένας Χαν (αρχηγός/κυβερνήτης) εγκατέλειψε το σπίτι του και ξεκίνησε για να αναζητήσει εύφορη γη για τον λαό του. Διέσχισε πολλά βουνά και ποτάμια, ώσπου τελικά σταμάτησε στα εδάφη των Σλάβων, οι οποίοι τον υποδέχτηκαν θερμά με χαμόγελο. Σλάβοι με λευκά ρούχα του έφερναν ποτά και τα τραπέζια ήταν γεμάτα πιάτα – τους καρπούς αυτής της ευλογημένης γης. Όμως ο Χαν ήταν λυπημένος γιατί θρηνούσε για τους συγγενείς του – για τη μητέρα και την αδελφή του. Κάθισε κοντά στο μεγάλο ποτάμι και δάκρυα έτρεχαν από το πρόσωπό του. Σήκωσε το κεφάλι του και προσευχήθηκε στους θεούς και τον ήλιο. Τότε συνέβη ένα θαύμα. Ένα χελιδόνι προσγειώθηκε στον ώμο του. Ο Χαν του μίλησε για τον πόνο του. Το χελιδόνι πέταξε προς τα μέρη από όπου καταγόταν ο Χαν. Βρήκε την αδελφή του και της είπε ότι ο Χαν είχε ένα νέο βασίλειο ότι του λείπει και της στέλνει πολλή υγεία. Το κορίτσι χάρηκε και αποφάσισε να στείλει ένα μήνυμα στον αδελφό της. Έφτιαξε ένα μπουκέτο από πράσινα κλαδιά, έδεσε κόμπους σε λευκή μάλλινη κλωστή και το έστειλε μαζί με το χελιδόνι να χαιρετήσει τον αδελφό της. Το πουλί πέταξε σαν αστραπή και προσγειώθηκε στον ώμο του Χαν. Όμως μετά από ένα μακρύ ταξίδι το φτερό του τρίφτηκε και τραυματίστηκε. Το κόκκινο αίμα έβαψε τη μάλλινη κλωστή. Ο Χαν πήρε χαρούμενος το μπουκέτο, διάβασε τον χαιρετισμό της αδελφής στους κόμπους και στόλισε το στήθος του με το μπουκέτο. Η Μαρτενίτσα έλαμπε. Στη συνέχεια ο Χαν διέταξε τους ανθρώπους του: “Όλοι πρέπει να δέσουν ένα μπουκέτο από λευκή και κόκκινη κλωστή για να ευλογηθούν”. Αυτό συνέβη την 1η Μαρτίου και παραμένει μέχρι σήμερα.
Στις μέρες μας, το πρωί της 1ης Μαρτίου, ανάβεται στην αυλή κάθε σπιτιού φωτιά με πολύ καπνό. Τότε όλοι πηδούν μέχρι τρεις φορές τη φωτιά, με το βλέμμα στραμμένο προς τον ανατέλλοντα ήλιο, για να καθαρίσουν την ψυχή από τις κακές δυνάμεις και να προστατευτούν από τις ασθένειες.
Η νοικοκυρά βγάζει κόκκινα ρούχα, τα οποία ρίχνει στα κλαδιά των δέντρων μπροστά από το σπίτι. Στη συνέχεια στολίζει τα παιδιά και τα ζώα με τη μαρτενίτσα, η οποία είναι φτιαγμένη από μάλλινα και βαμβακερά νήματα σε λευκό και κόκκινο χρώμα.
Τα δένει στο δεξί χέρι των παιδιών, στη δεξιά πλεξούδα της κόρης, στα κέρατα των αρνιών και στα νεαρά δενδρύλλια.
Αυτήν την εποχή, τα μαρτενίτσα είναι τα πιο συνηθισμένα για να φορεθούν με τη μορφή βραχιολιού ή στολισμένα σε οποιοδήποτε ρούχο. Οι Βούλγαροι πιστεύουν ότι φορώντας μαρτενίτσα θα σας προστατεύσει από τις κακές δυνάμεις και θα σας φέρει μακροζωία. Αυτό γίνεται επίσης για την υγεία, την τύχη και την επιτυχία το επόμενο έτος. Οι παλιοί Βούλγαροι πίστευαν επίσης ότι υπάρχει μια κακή δύναμη στη φύση που ξυπνάει την άνοιξη και η martenitsa έχει μια μαγική δύναμη να προστατεύει τους ανθρώπους από αυτήν.
Φοριούνται μέχρι την πρώτη εμφάνιση των πελαργών, των χελιδονιών και των κούκων. Στη συνέχεια οι μαρτενίτσες κρύβονται κάτω από την πέτρα ή δένονται σε ένα οπωροφόρο δέντρο.
Πηγή: “Η μαρτενίτσα είναι ένα από τα αγαπημένα μου φυτά, το οποίο βγαίνει από το σπίτι μου και το κρατάω στο σπίτι μου: Οι γιορτές των Βουλγάρων με θρύλους και παραδόσεις – Nikolay Nikov
Almanah – παραδόσεις και γιορτές των Βουλγάρων