Wiosna, czas odrodzenia przyrody i emocjonalnego upodmiotowienia człowieka, wzięła swoją nazwę od czasownika otwierać (ανοίγνυμι-ανοίγω po grecku), starożytnego greckiego terminu „έαρ”, od którego wywodzi się termin równonocy wiosennej (Δορμπαράκη, 1971). Termin ten odnosi się do odrodzenia przyrody, do „otwarcia” nasion i drzew owocowych i jest ściśle związany z życiem i jego kołem, popędem seksualnym i zapłodnieniem. Najbardziej znanym świętem dionizyjskim była Anthestiria, która odbywała się przez trzy dni w Atenach w miesiącu Anthestiriona, na przełomie lutego i marca. We wszystkich tych świętach wspólny element, który pozostał do dziś, jest jeden – satyryczne przebranie. W starożytnej Grecji satyra ta wyrażała się za pomocą glinianych masek lub skór zwierzęcych, podczas gdy niektórzy satyrowie malowali swoje twarze resztkami wina i byli ukoronowani gałązkami bluszczu, świętej rośliny Dionizosa, świętując jego pojawienie się na swojej łodzi na kółkach. Procesje wiernych, prowadzone przez fallusów, ukoronowane wieloma gałęziami i kwiatami, prowadzone przez młodzieńca smaganego dymem (Lesky, 1981). Potem następowały konkursy wina i niektóre zwyczaje, jak np. ślub boga Dionizosa z królową-żoną króla Aten, a popołudniami odbywało się znane dokuczanie przechodniom słownymi obelgami (αι εκ των αμαξών λοιδορίαι po grecku).
Tradycja ta ostatecznie rozprzestrzeniła się na inne części świata poprzez Imperium Rzymskie, ale praktyki pogańskie były tak głęboko zakorzenione, że nie zostały całkowicie zniesione, gdy pojawiło się chrześcijaństwo. Chociaż ludzie przestali czcić bogów Olimpu, greckie zwyczaje przebierania się i świętowania na ulicach pozostały. Zwyczaje te znane są pod łacińską nazwą „karnawał” od terminu „carnavale”, który oznacza powstrzymywanie się od mięsa i synonimicznego greckiego terminu „Apokreo lub karnawał”.
Ludzie traktują go jako czas ucztowania i beztroski, ale także jako okres przejściowy, który może symbolicznie wpłynąć na oczekiwaną wiosenną wegetację. Popularne imprezy karnawałowe mają więc szczególny charakter, często rzutują ideologię świata „do góry nogami” lub „odwróconego”, w którym wartości i zasady zostały odwrócone, co daje ludziom, na pewien czas, możliwość przekroczenia reguł życia codziennego, a proces ten funkcjonuje jako mechanizm relaksacji. Ich celem było pożegnanie zimy i jej mroków oraz powitanie wiosny.
Widać, że starożytna symbolika została włączona do greckich prawosławnych tradycji ludowych, przygotowała prawosławnych na Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Wszystkie te zwyczaje udało się ocalić z różnymi odmianami w każdym regionie Grecji. Łodzie na kółkach są rydwanami w każdej paradzie, która jest organizowana w dwie niedziele karnawału, wciąż żywe są tańce na ulicach i przekomarzania się z przechodniami. Najsłynniejsze przedstawienia satyryczne to:
Momogeroi z Pontu w Macedonii
Dzwony z Naxos na Cykladach
Proces Kadisa – Litochoro
Święty i wesele we Wołosie
Stary człowiek i corela w Skyros
Zwyczaj mnicha w Serres
BIBLIOGRAFIA
Grecka
Δορμπαράκη, Π. Χ. (1971). Επίτομον λεξικόν της αρχαίας ελληνικής γλώσσης Ετυμολογικό-Ερμηνευτικό (8η εκδ.). Αθήνα: Εστία
English
Lesky, A. (1985). Geschichte Der Griechischen Literatur (A.G. Tsopanakis, Trans., 5th ed.). Thesalloniki: Kyriakidis