Taniec Ognia

Nestinarstvo to jeden z dawnych bułgarskich zwyczajów, wywodzący się sprzed tysięcy lat. Jego pojawienie się związane jest z Trakami i ich kultem słońca. Zwyczaj ten jest typowy dla bułgarskich wiosek ze wschodniej Tracji – południowo-wschodniej Bułgarii z początku XX wieku.

Zabawy nestinarne są wyjątkowe, a obrzędy z nimi związane – magiczne. Specyficzne pieśni ludowe i występy instrumentalne przeplatają się z dźwiękami dud i bębnów, a Nestinari charakteryzują się tym, że są silnie religijni. Uważa się, że każdy, nawet jeśli nie pochodzi z regionu Strandzha, może zostać nestinarim, jeśli tylko mocno wierzy w boską istotę obrzędu. Najważniejsza jest jednak miłość do rytuału. Tańcząc na żarze, oderwani od rzeczywistości, witają nadchodzące lato, wychwalają imię boga słońca, który przynosi ze sobą ogień, i proszą go, by obdarzył ich zdrowiem, powodzeniem i płodnością w ciągu roku. Po przyjęciu przez Bułgarów chrześcijaństwa jako oficjalnej i jedynej religii, rytuał ten został zakazany przez kościół jako herezja, a ludzie chodzący po ogniu popadli w zapomnienie. W XIV wieku (AD) podpalono bułgarską wioskę Balgari na górze Strandzha, którą uważano za stolicę i najważniejsze miejsce dla Nestinari. Pewna stara kobieta zobaczyła, że kaplica płonie wraz z domami. Ze wszystkich sił weszła boso i rozdarta, wzięła jedyną ocalałą i nietkniętą przez ogień ikonę „św. Konstantyna i św. Eleny” i wyniosła ją przez płonące węgle. Nie było na niej śladu spalenia. Od tego czasu Nestinarstvo odrodziło się. Nestinari niosą na rękach przez żar chorych ludzi dla uzdrowienia, a dzieci i młodzież dla długowieczności. Nestinarstvo samo znajduje wybraną i godną osobę. Nestinari mówią: „Aby móc tańczyć na żarach, trzeba tego chcieć, bawić się i nie dać się spalić, trzeba być wybranym i chronionym jednym od św. Konstantyna i św. Heleny. Kiedy poczujesz, że muzyka bierze nad tobą górę, bęben bije w rytm twojego serca, czujesz, że lecisz i twoje ciało się kurczy, a wszystko wokół znika, nawet nie będziesz wiedział, kiedy zacząłeś tańczyć zaczarowany na iskrzących się węglach.”

Rytuał rozpoczyna się o zmroku, po tym jak ogień zamienia się w żar. Ma on średnicę około dwóch metrów i grubość od pięciu do sześciu centymetrów. Najstarsi Nestinari wchodzą do niego jako pierwsi. Obchodzą żar trzy razy, a następnie go przekraczają. Po tym zaczyna się prawdziwy taniec. Nestinari wchodzą w krąg ognia z wrzaskliwym okrzykiem. Przekraczają żar wciskając stopy w węgle i wciąż krzyczą. Nestinari tańczą trzymając ozdobioną kwiatami ikonę świętych Konstantyna i Heleny. Stopniowo taniec staje się wolniejszy ze spokojnymi ruchami i w końcu kończy się. Obecnie rytuał ten nie jest postrzegany tak bardzo jako taniec rytualny, gdyż jest on wykonywany głównie jako atrakcja w bułgarskich restauracjach. W 2009 roku rytuał został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO oraz na krajową reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego „Żywe skarby ludzkości – Bułgaria”.