Youthfolklore

Σύνθεση και χαρακτηριστικά οργανικής μουσικής

Η σύνθεση μιας παραδοσιακής λαϊκής ορχήστρας στην περιοχή του Tomaszów Lubelski εξαρτιόταν από τα διαθέσιμα όργανα και έτσι διαφοροποιούνταν με την πάροδο των ετών. Τα παλαιότερα όργανα ήταν αερόφωνα, όπως σφυρίχτρες από πηλό, piskawki (φτιαγμένα από λεπίδα σιταριού ή χόρτου), κώνοι ιτιάς (φτιαγμένοι από κλώνο φλοιού), ξύλινες σφυρίχτρες, οκαρίνα, λιγκάβια (που χρησιμοποιούνταν κυρίως για την εκτροφή βοοειδών ή ως σήμα κατά τη διάρκεια της Advent). Για εξαιρετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, χρησιμοποιούνταν ένα εργαλείο με φυσικό ήχο, δηλαδή ένα φύλλο (σημύδας, κερασιάς ή φλαμουριάς), το οποίο στην περιοχή μας αποτελούσε μέρος της μπάντας1. Αργότερα εμφανίστηκαν τα χορδόφωνα, τα οποία λόγω του δυνατότερου ήχου τους και της μεγαλύτερης μελωδικότητάς τους, απέκτησαν μεγάλη δημοτικότητα και χρησιμοποιήθηκαν τόσο από συγκροτήματα όσο και από μεμονωμένους μουσικούς για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα χορδόφωνα στην περιοχή μας περιλαμβάνουν το οκτάφωνο (η αρχική μορφή βιολιού ή απομεινάρι μεσαιωνικού οργάνου), το βιολί (το πιο δημοφιλές στην περιοχή μας), τη σκύλα Biłgoraj (αυλακωτό όργανο, παίζεται με τα νύχια), το μπάσο (τρεις ή τέσσερις χορδές) και το hurdy-gurdy (χρησιμοποιείται από τους παππούδες). Η τελευταία ομάδα οργάνων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύνθεση της μπάντας είναι τα μεμβρανόφωνα – τύμπανα μεμβράνης (τα λεγόμενα τύμπανα κόσκινο ή στεφάνι), εξοπλισμένα με βομβητές και ξύλινη μπαγκέτα, τα οποία υπήρχαν νωρίτερα, και τύμπανα δύο μεμβρανών, εξοπλισμένα με τσίνελ και μπαγκέτα με δερμάτινη άκρη, τα οποία εμφανίστηκαν με την ανάπτυξη της οργανικής σύνθεσης των συγκροτημάτων.

Η παλαιότερη και πιο δημοφιλής σύνθεση μιας μπάντας στην περιοχή μας είναι ο συνδυασμός ενός βιολιού και ενός τυμπάνου με στεφάνη. Με την πάροδο του χρόνου προστέθηκε στη σύνθεση ένα δεύτερο βιολί, το οποίο επέτρεψε την εισαγωγή ενός δεύτερου, ενώ χρησιμοποιήθηκαν και μπάσα. Δυστυχώς, οι μπάντες έπρεπε πολύ συχνά να μετακινούνται (ιδίως για τους γάμους, οι οποίοι αποτελούσαν τη βάση του εισοδήματος των μουσικών), οπότε τα μπάσα, ως μεγάλο όργανο, δεν χρησιμοποιούνταν συχνά. Μια ξαφνική εξέλιξη στη σύνθεση των συγκροτημάτων σημειώθηκε μετά τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι μουσικοί που επέστρεφαν από τον στρατό έφεραν μαζί τους αρμόνια, κλαρινέτα και τρομπέτες. Η εισαγωγή πιο δυνατών οργάνων αύξησε επίσης τη συχνότητα του κυμβάλου τυμπάνου.

Η δημοτικότητα των συγκροτημάτων στην περιοχή μας ήταν τόσο μεγάλη που υπήρχαν τουλάχιστον αρκετά σε κάθε χωριό. Προσλαμβάνονταν για γάμους, χορούς και άλλες γιορτές κατά τη διάρκεια κάποιων αγροτικών εργασιών. Ένα παράδειγμα είναι το κόψιμο του λάχανου, το οποίο γινόταν συνήθως από τρία άτομα που κρατούσαν από ένα μπαλτά σε κάθε χέρι και έκοβαν στον ρυθμό ενός ομπρέκ. Αν έκαναν λάθος, υπήρχε κίνδυνος να χτυπήσουν κάποιον γείτονα και να βγάλουν τους άλλους εκτός ρυθμού. Επομένως, η εργασία αυτή συνοδευόταν από μουσικούς, οι οποίοι βοηθούσαν στη διατήρηση του ρυθμού. Η ηλεκτρονική μουσική εκτόπισε τα λαϊκά συγκροτήματα στα τέλη του 20ού αιώνα.