Η περιοχή που περιγράφεται στα άρθρα είναι, τρόπον τινά, μια επικάλυψη διαφόρων περιοχών – γεωλογικών, κρατικών, εθνολογικών ή ιστορικών. Συνήθως χωρίζεται σε τρία μέρη: Gorajskie, Tomaszowskie και Rawskie. Η περιοχή αυτή, λόγω του συνοριακού της χαρακτήρα – έχει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ανάμειξης των πολιτισμών. Ας την εξετάσουμε λοιπόν από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Γεωλογικά, το Roztocze είναι μια οροσειρά λόφων, μήκους 180 χιλιομέτρων και πλάτους 20 χιλιομέτρων, που εκτείνεται από το Kraśnik έως το Lwów. Θα παραθέσω μια περιγραφή από το “Λεξικό του Γεωγραφικού Βασιλείου της Πολωνίας και άλλων σλαβικών χωρών” του 1881: (λόφοι) “που συνδέονται πάνω από τη λεκάνη του Lvov με ένα ψηλό ορεινό όγκο με τη δυτική πλαγιά του Gologory. Η οροσειρά αυτή, η οποία αρχίζει κοντά στο Zamarstynow και το Klepariv κοντά στο Lvov, εκτείνεται σε υψόμετρο 380 μέτρων βορειοδυτικά μέχρι το Magierow και από εκεί συνεχίζει σχεδόν σε ίση απόσταση από τους ποταμούς Bug και San μέχρι το Potylicz, το Werchrata και το Belzec. Αποτελεί τη λεκάνη απορροής των ποταμών Bug και San. Η κύρια κορυφογραμμή του Roztocze έχει τη μορφή επιμήκους και στενού υψώματος, πάνω από το οποίο υψώνονται μεμονωμένα υψώματα. Προς τα ανατολικά, μόνο δύο μακρύτερες, χαμηλές κορυφογραμμές ξεφεύγουν από την κύρια οροσειρά και ακολουθούν την πορεία των ποταμών Pełtwa και Jaryczówka μέχρι το Zadwórze και το Milatyn. Το ανατολικό μπλοκ του Roztocze κλίνει πιο απότομα προς τα βόρεια από τον λόφο Haraj πάνω από την ¯ółkwia και σε πολλά σημεία προηγούνται βαθιές κοιλάδες και ρεματιές με βραχώδεις πλευρές και πυθμένες καλυμμένες με τεράστια μπάζα ψαμμίτη. Η δυτική πλαγιά είναι πολύ πιο ήπια και διακλαδίζεται σε πλατιές αμμώδεις και δασωμένες πλαγιές που φτάνουν, σε ορισμένα σημεία, μέχρι τις όχθες του ποταμού San “1.
Ενώ η γεωλογική κατάσταση, από τη φύση της, δεν έχει μετασχηματιστεί και παραμένει η ίδια, ιστορικά η περιοχή είχε κάθε τόσο διαφορετική διοικητική υπαγωγή. Τον 10ο αιώνα, μέρος αυτών των εδαφών βρισκόταν εντός του Czerwieńskie Grody (Κόκκινες Ρουθηναϊκές Αυλές), υπό την κυριαρχία του Mieszko I. Αυτοί οι οικισμοί, που βρίσκονταν στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Ρουθηνίας, έγιναν αντικείμενο διαμάχης μεταξύ του δούκα Mieszko I και αργότερα μεταξύ του βασιλιά Bolesław Chrobry και των Ρουθηνών δούκων: Vladimir, στη συνέχεια Jaroslav και Mstislav. Τον 11ο αιώνα, μετά τη διάλυση της Κιέβαν Ρους, η περιοχή έγινε μέρος του Πριγκιπάτου Halic-Vlodzimir. Τον 12ο αιώνα, οι ηγεμονίες του Bełsk και του Przemysl διαχωρίστηκαν εδώ. Τον 12ο και 14ο αιώνα, μετά τις ταταρικές επιδρομές, τα εδάφη αυτά πέρασαν αρκετές φορές, εναλλάξ, υπό την κυριαρχία του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας, του Βασιλείου της Πολωνίας και πάλι του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας. Το 1462 το Δουκάτο του Μπέλιαν ενσωματώθηκε στο Στέμμα, αποκτώντας το καθεστώς επαρχίας στην επαρχία της Κόκκινης Ρουθηνίας. Με αυτή τη μορφή επιβίωσε μέχρι τον Πρώτο Διαχωρισμό της Πολωνίας2. Μετά τον πρώτο διαμελισμό, τα εδάφη αυτά προσαρτήθηκαν ως επί το πλείστον στην Αυστρία. Οι επακόλουθες διχοτομήσεις δεν επηρέασαν τα σύνορα στην περιοχή αυτή. Μόνο με τη δημιουργία του Δουκάτου της Βαρσοβίας και την επέκταση της επικράτειάς του συμπεριλήφθηκε ένα μικρό τμήμα των εδαφών Roztocze κοντά στο Zamość. Μετά το Συνέδριο και τη δημιουργία του Βασιλείου της Πολωνίας, τα σύνορα προς τα νοτιοανατολικά διήρχοντο μεταξύ Tomaszów Lubelski και Bełżec, όπου εξακολουθεί να υφίσταται ένας συνοριακός σταθμός από την εποχή των Διαχωρισμών. Μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1919, αναγεννήθηκε η Δημοκρατία της Πολωνίας, περιλαμβάνοντας ολόκληρο το Roztocze εντός των συνόρων της. Ωστόσο, όχι για πολύ, καθώς κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τα σύνορα διέσχισαν και πάλι το Roztocze, αυτή τη φορά μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας. Το 1941, ολόκληρο το Roztocze ενσωματώθηκε στο “Μεγάλο Ράιχ”, ενώ το 1944 η περιοχή καταλήφθηκε πλήρως από τους Ρώσους. Μετά το τέλος του πολέμου, τα νέα πολωνικά σύνορα χαράχτηκαν στα ανατολικά κατά μήκος της γραμμής του ποταμού Bug. Η συνοριακή γραμμή που καθορίστηκε το 1945 και το 1951 εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα και το Roztocze αποτελεί πλέον μέρος δύο χωρών: της Πολωνίας και της Ουκρανίας.
1 W. Łysiak, Roztocze, Historia i kultura I, Tomaszów Lubelski, Lubaczów, 2011
2 E. Okoń, Historia i kultura I, Tomaszów Lubelski, Lubaczów, 2011