Οι τελετουργικοί χοροί, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, γίνονταν κατά τη διάρκεια τελετουργιών. Μόνο υπολειμματικές πληροφορίες, αποσπάσματα σχετικά με το θέμα, έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα.
Οι μακροβιότεροι επιζώντες τελετουργικοί χοροί ήταν οι γαμήλιοι χοροί. Ο πρώτος χορός σε έναν γάμο ήταν αυτός του αρχαιότερου κουμπάρου ή starosta. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για πρόσωπα στο γάμο πολύ πιο σημαντικά σε βαθμό από την ίδια τη νύφη και τον γαμπρό, και ήταν στο χέρι τους να ξεκινήσουν το χορευτικό πάρτι. Ωστόσο, ο ίδιος ο χορός του κουμπάρου είχε περισσότερο παιγνιώδη παρά τελετουργικό χαρακτήρα. Όταν μιλάμε για τελετουργικούς χορούς – δεν μιλάμε για ένα χορευτικό πάρτι, αλλά για ειδικούς χορούς με μυστικιστικά νοήματα. Και αυτός ήταν ο πρώτος χορός της γαμήλιας παρέας πολύ νωρίς, πριν από το ξεκούμπωμα (κόψιμο των μαλλιών) και την έξοδο της νύφης από το σπίτι. Οι νεαρές παράνυμφοι χόρευαν γύρω από τη νύφη, αποχαιρετώντας την έτσι από την παρθενική της ιδιότητα και ευχόμενοι της καλή τύχη ως παντρεμένη γυναίκα (ο συμβολισμός του κύκλου είναι πολύ σημαντικός εδώ). Ο ίδιος ο χορός συχνά γινόταν με τη συνοδεία τραγουδιού, π.χ. “Zatocyła sie cerwuno wisienka w poprzecki, tak się tocyły do panny młodyj druhnicki”.
Ένας άλλος χορός εμφανίζεται ήδη στο γαμήλιο γλέντι, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης της τελετουργικής τούρτας – το korowaj. Το korowaj μεταφερόταν από τον επικεφαλής ή τον ανώτερο κουμπάρο, ο οποίος έπρεπε να χορέψει μαζί του κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, κάτι που μπορεί επίσης να επιβεβαιωθεί από τα λόγια του τραγουδιού:
“Druzba korovaj φέρνει, κάτω από τις καρέκλες korovaj, κάτω από τις καρέκλες korovaj,
με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια, με τα πόδια”.
(Το Krzesanie είναι ένα συγκεκριμένο διακοσμητικό χορευτικό βήμα). Στην περιοχή του Λούμπλιν, ο πιο γνωστός γαμήλιος χορός είναι ο mach – δεν εκτελούνταν ποτέ υπό άλλες συνθήκες και μόνο τα πιο σημαντικά άτομα στο γάμο μπορούσαν να σταθούν για να χορέψουν: οι γαμπροί, ο κουμπάρος, η νύφη και ο γαμπρός και οι γονείς. Είναι ένας χορός επίδειξης και “χαιρετισμού” – κατά τη διάρκεια αυτού του χορού οι χορευτές υποκλίνονται ο ένας στον άλλο και επιδεικνύουν τις ικανότητές τους σε όλους τους παρευρισκόμενους. Ο τελευταίος από τους τελετουργικούς γαμήλιους χορούς πραγματοποιήθηκε μετά το γάμο. Αυτός ήταν ο τελευταίος χορός που μπορούσε να χορέψει η νύφη, χωρίς να ζητήσει την άδεια του γαμπρού. Κάθε επόμενος χορός απαιτούσε ήδη την άδεια του συζύγου της. Ο χορός αυτός ήταν συνήθως το Oberek, αλλά διαρκούσε εξαιρετικά πολύ, ακόμη και πάνω από μία ώρα, γι’ αυτό σε τέτοιες περιπτώσεις οι μελωδίες άλλαζαν και έπαιζαν και βαλς ή ζιπς “για την ξεκούραση της νύφης”. Ο γαμήλιος χορός έπρεπε να πληρωθεί, αυτό ήταν το λεγόμενο “καπελόχαρτο” – η αγορά ενός κατάλληλου κεφαλόδεσμου για την παντρεμένη γυναίκα. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες ανέβαιναν στο χορό, και οι καλύτεροι άντρες ενδιάμεσα έδιωχναν τους απρόθυμους καλεσμένους με ειδικά άσματα, όπως
“Αν πρέπει να της το δώσεις, τότε δώσ’ της το, μην το κρύβεις στα μουνιά,
πρέπει να της το δώσεις, μην της το χαρίσεις, δώσ’ της το.
Αν δεν το έχεις, άφησέ την να το πάρει, γιατί είναι τόσο συνηθισμένο στη χώρα μας,
πρέπει να το δώσεις, μην ιδρώνεις, δώσ’ το μου”.
Εκτός από τους γάμους, τελετουργικοί χοροί χορεύονταν σίγουρα και σε γιορτές συγκομιδής και κατά τη διάρκεια γεωργικών εργασιών. Σε αυτούς περιλαμβάνεται, για παράδειγμα, το χτύπημα ενός τσαμπιού σιτηρών που έμενε στο χωράφι μετά τη συγκομιδή, το οποίο υποτίθεται ότι εξασφάλιζε τη γονιμότητα και μια ασφαλή συγκομιδή την επόμενη χρονιά. Και πάλι, ο κυκλικός χορός εμφανίζεται εδώ ως οιωνός καλής τύχης. Σίγουρα υπήρχε επίσης ένας χορός που εξασφάλιζε άφθονη συγκομιδή όταν η σοδειά αργούσε να αναπτυχθεί- και ενδείξεις γι’ αυτόν επιβιώνουν στο παιδικό παιχνίδι “κάνναβη”:
“Ας παίξουμε κάνναβη, κάνναβη,
γιατί σήμερα υπάρχουν μικρά δεμάτια, γιατί σήμερα υπάρχουν μικρά δεμάτια,
μικρά εμείς, μικρά εμείς, και εσείς ωραία ελάτε σε μας,
μικρά μας, μικρά μας, και εσείς ωραία ελάτε σε μας”.
Οι τελετουργικοί χοροί σίγουρα εμφανίζονταν και σε άλλες περιόδους της ζωής, αλλά δυστυχώς, ως μυστικιστικό και παγανιστικό στοιχείο, εξαλείφθηκαν αρκετά γρήγορα από την εκκλησία. Σήμερα, τα απομεινάρια τους βρίσκονται κυρίως στα κείμενα των τραγουδιών.