Αν έχετε χάσει κάτι και δεν μπορείτε να το βρείτε, μην ανησυχείτε. Υπάρχει μια αλάνθαστη μέθοδος, δοκιμασμένη επί αιώνες. Θα κανονίσετε μια πίτα για την ψυχή της μητέρας του Αγίου Φανουρίου. Έτσι ακριβώς το εξέφραζαν ανέκαθεν οι γιαγιάδες-διαχειρίστριες των ελληνικών παραδόσεων και εθίμων. Πρόκειται για μια μυρωδάτη πίτα χωρίς αυγά και βούτυρο αλλά μόνο με λάδι, ώστε να μπορεί να καταναλωθεί κατά τη διάρκεια της νηστείας. Η φαναρόπιτα πρέπει να περιέχει επτά ή εννέα υλικά και κατά τη διάρκεια της παρασκευής της πρέπει να έχετε ένα κερί αναμμένο. Σε πολλά μέρη καίνε θυμίαμα ακόμη και πριν ξεκινήσουν. Συνηθίζεται λοιπόν να φτιάχνουμε τη φανουρόπιτα για να μας δείξουν ένα αντικείμενο, ένα πρόσωπο ή μια δουλειά, αλλά και για να έχουμε την υγεία κάποιου, ενώ σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας η φανουρόπιτα φτιάχνεται για να βρουν γαμπρό οι ανύπαντρες γυναίκες. Βέβαια, σύμφωνα με την παράδοση, η φαναρόπιτα προσφέρεται για τη συγχώρεση της μητέρας του Αγίου, η οποία ήταν πολύ σκληρή με τους φτωχούς.
Υλικά
Τα βασικά υλικά είναι το λάδι, το αλεύρι και η ζάχαρη. Προσθέτουν χυμό πορτοκαλιού, καρύδια, σταφίδες, γαρύφαλλα κανέλας. Σε μια συνταγή από τη Ρόδο, αντί για πορτοκάλι, βάζουν ημίγλυκο κρασί. Επίσης, μετανάστες από την Καππαδοκία μιλούν για φανουρόπιτα ανεβάτη (με μαγιά), αρωματισμένη με γλυκάνισο αντί για γαρύφαλλο κανέλας.
Κανείς δεν ξέρει πώς και γιατί ξεκίνησε αυτό το έθιμο. Βέβαια, η φανουρόπιτα έχει “μπολιαστεί” και με διάφορα στοιχεία της ελληνικής λαογραφίας, αφού άλλοι θέλουν να φτιάχνεται αυστηρά με επτά υλικά και άλλοι με εννέα. Οι αριθμοί αυτοί έχουν τη δική τους σημειολογία που δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με τη θρησκεία αλλά με τη λαϊκή παράδοση.
Μια από τις πιο γνωστές συνταγές είναι η εξής:
3 φλιτζάνια αλεύρι
1 κουταλάκι του γλυκού κανέλα
2/3 του φλιτζανιού σπορέλαιο
1 φλιτζάνι ζάχαρη
1/2 φλιτζάνι νερό ή χυμό πορτοκαλιού
1/2 κουταλάκι του γλυκού γαρύφαλλο
1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα
1/2 φλιτζάνι σταφίδες
1/2 φλιτζάνι χοντροκομμένα καρύδια (Αλεξιάδου, 1990).
Εφαρμογή
Βάλτε το αλεύρι με τη σόδα, το γαρύφαλλο και την κανέλα σε ένα μπολ και ανακατέψτε καλά. Στη συνέχεια, βάλτε το λάδι με τη ζάχαρη και το χυμό πορτοκαλιού (ή το νερό) στο μίξερ και χτυπήστε για ένα λεπτό. Ανακατέψτε όλα τα υλικά και προσθέστε τις σταφίδες και τα καρύδια και βάλτε το μείγμα σε ένα βουτυρωμένο ταψί. Ψήνουμε στους 180 βαθμούς για 45 λεπτά. Όταν ψηθεί, αφήστε το να κρυώσει και στη συνέχεια πασπαλίστε το με ζάχαρη άχνη, κάντε το σχήμα του σταυρού ή διακοσμήστε το με αντίστοιχα ορθόδοξα και χριστιανικά στοιχεία, όπως λουλούδια ή μικρούς σταυρούς (Αλεξιάδου, 1990).
Φωτογραφίες: Χριστίνα Μυστρίδου
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνικά
Αλεξιάδου, Β. (1990). Ελληνική Κουζίνα Ζαχαροπλαστική. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Βέφα Αλεξιάδου.